Klimatyczne wyzwania dla nadzoru finansowego w Polsce

W Unii Europejskiej, w związku z ambitnym celem neutralności klimatycznej, potwierdzonym przez przystąpienie samej UE i jej państw członkowskich do Porozumienia Paryskiego, wzrasta determinacja do przekierowania strumieni środków finansowych na zielone tory. Dla powodzenia projektu transformacji gospodarki w kierunku zeroemisyjnym, i tym samym zahamowania dalszego wzrostu średnich temperatur, niezbędne jest zapewnienie finansowania, którego roczny koszt szacowany jest na 180 mld euro. Ze względu na skalę potrzeb finansowych, uczestnictwo sektora prywatnego w finansowaniu tej transformacji jest niezbędne.

Regulatorzy i nadzorcy rynku finansowego, w tym Komisja Nadzoru Finansowego w Polsce, mają do odegrania kluczową rolę w odniesieniu do obydwu tych aspektów. W odniesieniu do ryzyka klimatycznego, jego uwzględnienie, wraz z rosnącym natężeniem skutków zmian klimatycznych, staje się niezbędne dla efektywnego sprawowania nadzoru nad rynkiem finansowym i zapewnienia jego bezpieczeństwa i stabilności, co należy do ustawowych obowiązków Komisji.

KNF zobowiązana jest ponadto do podejmowania działań mających na celu rozwój rynku finansowego, jego konkurencyjności i innowacyjności, w co wpisuje się cel promowania zrównoważonych finansów. Jak na razie jednak, ze strony Komisji nie widać podejmowania działań w obszarze klimatu.

Tymczasem działania nadzorcy są tu niezbędne. Podmioty nadzorowane, takie jak banki czy fundusze inwestycyjne i emerytalne, ze względu na szereg uwarunkowań motywacyjnych i zawodność rynków w wycenianiu zagrożeń i kosztów klimatycznych (w dużej mierze eksternalizowanych) a także słabą pozycję klientów instytucji finansowych, nie są w stanie podjąć odpowiednich działań w tym zakresie samodzielnie. Brak działań Komisji czyni z niej wyjątek na tle jej odpowiedników w innych krajach Europejskich.

Trend w kierunku poważnego traktowania zagrożeń klimatycznych przez nadzorców rynku z jednej strony oraz wspierania przez nich zrównoważonych finansów z drugiej, jest bardzo wyraźny. Zaniedbania KNF w tym zakresie mogą być tym bardziej brzemienne w skutki ze względu na fakt, że Polska jako kraj o gospodarce w szczególnym stopniu opartej na produkcji i spalaniu paliw kopalnych, jest wyjątkowo silnie narażona na ryzyka klimatyczne. Ich materializacja odbije się na stabilności i efektywności polskiego rynku finansowego, a tym samym na oszczędnościach Polek i Polaków. W związku z postępującą finansjalizacją polskiej gospodarki, czego wyrazem są zmiany prawne i dokumenty programowe przyjmowane przez władze publiczne, takie jak wprowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych czy Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego, zarządzenie ryzykiem klimatycznym na rynku finansowym i zapewnienie wiarygodności nowych, zrównoważonych produktów finansowych, staje się tym ważniejsze.

Odpowiedzialność za osiągnięcie takiego stanu rzeczy spoczywa na barkach KNF. Komisja nie ma więc czasu do stracenia.

Rekomendujemy cytowanie: Stefaniak S. (2020).Klimatyczne wyzwania dla nadzoru finansowego w Polsce. Instrat Working Paper 02/2020.

Kontakt: katarzyna.szwarc@instrat.pl

Skip to content