17 lutego upłynął wyznaczony przez Komisję Europejską termin zadeklarowania przez platformy internetowe liczby ich aktywnych użytkowników celem zweryfikowania, czy podlegają one najszerszemu zakresowi przepisów #DigitalServicesAct. Ponadto na wyznaczenie przez poszczególne państwa członkowskie Koordynatorów ds. Usług Cyfrowych odpowiedzialnych za nadzorowanie DSA na poziomie krajowym pozostał niecały rok.
Z tego względu w ostatnich miesiącach Fundacja Instrat, wraz z Fank Bold Society oraz 13 innymi organizacji europejskich działających w obszarze gospodarki cyfrowej opracowało rekomendacje mające za zadanie sprostać wyzwaniom związanym z wejściem w życie DSA.
Wierzymy, że skuteczność nowej regulacji zależy nie tylko od Komisji Europejskiej, ale także od państw członkowskich pracujących nad wdrożeniem DSA w lokalnych warunkach. Dlatego w liście otwartym wzywamy rządy UE do dostosowania przepisów krajowych, w szczególności tych dotyczących Koordynatorów ds. Usług Cyfrowych, do zidentyfikowanych przez nas wyzwań oraz zachęcamy, aby zapewniały maksymalną skuteczności DSA przy równoczesnym poszanowaniu unijnych wartości.
Zidentyfikowane przez nas wyzwania związane z wdrażaniem DSA w poszczególnych państwach członkowskich
1. Wyznaczenie Koordynatora ds. Usług Cyfrowych i zapewnienie jego skuteczności;
2. Zagwarantowanie niezależności politycznej Koordynatora ds. Usług Cyfrowych;
3. Udział organizacji społeczeństwa obywatelskiego w nadzorowaniu DSA oraz działań Koordynatora ds. Usług Cyfrowych;
4. Podnoszenie świadomości obywateli w zakresie praw, jakie przysługują im na gruncie DSA, jak również dostawców usług cyfrowych w zakresie ich nowych obowiązków;
5. Zagwarantowanie transparentnego oraz inkluzywnego procesu wdrażania DSA.
Nasze rekomendacje
1. Wyznaczenie Koordynatora ds. Usług Cyfrowych i zapewnienie jego skuteczności
- wyposażenie Koordynatora ds. Usług Cyfrowych w wystarczające do realizacji jego działań zasoby techniczne, finansowe i ludzkie;
- zharmonizowanie przepisów dot. Koordynatorów ds. Usług Cyfrowych pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi;
- zapewnienie efektywnej komunikacji pomiędzy Koordynatorami ds. Usług Cyfrowych a innymi organami państwowymi; zagwarantowanie kompatybilności systemu wymiany informacji, o którym mowa w art. 85 DSA;
- zapewnienie skuteczności DSA w przyszłości (spójności z innymi regulacjami cyfrowymi).
2. Zagwarantowanie całkowitej niezależności Koordynatora ds. Usług Cyfrowych od wpływów politycznych
● Przyznanie Koordynatorowi uprawnień i kompetencji wolnych od wpływu politycznego;
● Przestrzeganie jasno zdefiniowanych kryteriów w przypadku powoływania nowych osób na stanowiska wewnątrz organu;
● Powoływanie przewodniczącego organu na czas określony i zakaz jego odwoływania (z wyjątkiem uzasadnionych przyczyn);
● Zapewnienie adekwatnego, nie budzącego wątpliwości źródła finansowania organu;
● Zwolnienie organu z limitów wynagrodzeń przewidzianych dla służby cywilnej w celu przyciągnięcia i utrzymania wysoko wykwalifikowanych pracowników;
● Uniemożliwienie organom władzy łatwej ścieżki uchylania decyzji Koordynatora;
● Wymaganie regularnego składania sprawozdań z działalności Koordynatora.
3. Udział organizacji społeczeństwa obywatelskiego w nadzorowaniu DSA oraz działań Koordynatora ds. Usług Cyfrowych
- Uwzględnienie w strukturze Koordynatora ds. Usług Cyfrowych rad doradczych złożonych z ekspertów pochodzących z organizacji społeczeństwa obywatelskiego;
- Zwiększanie przejrzystości DSA dla podmiotów spoza “bańki” cyfrowej;
- Wsparcie dla podmiotów niepaństwowych zaangażowanych w egzekwowanie DSA (np. sygnalistów).
4. Podnoszenie świadomości obywateli w zakresie praw, jakie przysługują im na gruncie DSA, jak również dostawców usług cyfrowych w zakresie ich nowych obowiązków
● Szerzenie wiedzy na temat DSA poprzez łatwo dostępne publikacje oraz kampanie informacyjne i wydarzenia;
● Ustanowienie działu ds. komunikacji w strukturach organu w celu współpracy z ekspertami zewnętrznymi oraz przedstawiania społeczeństwu ich wniosków, jak również wniosków samego Koordynatora ds. Usług Cyfrowych;
● Współpraca z mediami w celu zwrócenia uwagi na prawa użytkowników i bezpieczeństwo w Internecie;
● Zachęcanie platform internetowych do informowania użytkowników, w sposób łatwo dostępny, jasny i przystępny, o ich prawach wynikających z DSA;
● Organizowanie warsztatów mających na celu ułatwienie interakcji między społeczeństwem obywatelskim a organami odpowiedzialnymi za egzekwowanie DSA.
5. Zagwarantowanie transparentnego oraz inkluzywnego procesu wdrażania DSA
- Włączenie do procesu wdrażania DSA niepaństwowych, nienastawionych na zysk podmiotów eksperckich w celu pozyskania dodatkowej wiedzy w zakresie gospodarki cyfrowej, a także budowania ogólnospołecznego poczucia odpowiedzialności za nowe ramy regulacyjne;
- Przeprowadzanie otwartych konsultacji uwzględniających przedstawicieli środowiska akademickiego, organizacji pozarządowych, firm technologicznych i innych interesariuszy, przed uchwalaniem jakiegokolwiek prawa wtórnego w zakresie DSA.