Zaktualizowana strategia energetyczna Ukrainy do 2050 r. została przyjęta w 2023 r., ale pozostaje niedostępna dla opinii publicznej. Ukraiński rząd podwaja inwestycje w nową generację jądrową jako najbardziej opłacalną ścieżkę rozwoju i promuje wizję miksu energetycznego do 2050 r. opartego w połowie na atomie i w połowie na odnawialnych źródłach energii (OZE). Takie podejście może stanowić wyzwanie dla dostaw energii w przypadku krótkoterminowych przerw w jej produkcji i zostało już zakwestionowane przez niezależnych badaczy.
Przy takim podejściu inwestycje sektora prywatnego w OZE pozostaną na niskim poziomie, a inwestycje w nowe elastyczne wytwarzanie i magazynowanie energii będą utrudnione przez szereg ograniczeń regulacyjnych. Trwająca rosyjska kampania bombardowań ukraińskiego sektora energetycznego niszczy pozostałe elastyczne moce węglowe i wodne. Rosnące ceny energii elektrycznej sprawiają, że konsumenci coraz chętniej sięgają po małe instalacje fotowoltaiczne, które zapewniają duże oszczędności na rachunkach. Niemniej jednak, niekontrolowany wzrost mocy fotowoltaicznych grozi przekroczeniem granic elastyczności systemu i w niedalekiej przyszłości doprowadzi do nieoptymalnej i bardziej kosztownej dyspozycyjności.
Ukraina już niedługo stanie zatem przed dylematem zapewnienia bezpieczeństwa dla klientów końcowych oraz zarządzania rozwojem systemu w dłuższej perspektywie. Stanowi to wyzwanie dla operatora systemu Ukrenergo. Niedawna historia niekontrolowanego rozwoju energetyki słonecznej w Polsce, skutkująca znacznymi ograniczeniami i niestabilnością sieci, może być użyteczną lekcją, jak nie projektować systemów energetycznych i tworzyć sygnały inwestycyjne oraz osiągać pożądany miks energetyczny.
Instrat będzie przewodził konsorcjum składającemu się z ekspertów ds. polityki energetycznej i modelowania. Po latach inspirowania strategii rządowych w Polsce badaniami nad integracją wysokiego udziału odnawialnych źródeł energii w systemie energetycznym, zaprosiliśmy do współpracy dwie organizacje o odpowiednich kompetencjach:
Clean Energy Lab, think tank z siedzibą w Kijowie, kierowany przez Oleksija Mykhailenkę, wnosi do prac konsorcjum unikalny wgląd w ukraiński krajobraz energetyczny i polityczny. Modelując ukraińskie ścieżki transformacji energetycznej, Oleksij zasila nasze prace ogromnym doświadczeniem w projektowaniu rynku niemal od zera i przy niewystarczającym dostępie do niezbędnych danych.
Open Energy Transition, software house i firma konsultingowa non-profit, kierowana przez Maxa Parzena, wyróżnia się w planowaniu energetycznym opartym na oprogramowaniu typu open-source. Ich zespół zapewnia wiedzę ekspercką w zakresie planowania i komercyjne wsparcie oprogramowania, koncentrując się na wolnym i otwartym ekosystemie PyPSA, rozpoznawalnej na całym świecie strukturze planowania energetycznego wykorzystywanej przez operatorów systemów, decydentów politycznych i badania. Ramy te są również wykorzystywane przez Instrat od 2020 roku w Polsce (PyPSA-PL).
Rezultatem naszej pracy będzie stworzenie otwartego narzędzia do planowania polityki energetycznej PyPSA-UA. Będziemy zasilać ukraińską debatę ekspercką w zakresie modelowania i tworzyć podstawy dla szeregu badań opartych na danych, mających na celu zapewnienie niezależnego i profesjonalnego spojrzenia na zagrożenia i możliwości dla ukraińskiego sektora energetycznego. Wierzymy, że wnioski z samego modelu i badań mogą położyć podwaliny pod przyszłą rozbudowę systemu energetycznego Ukrainy.
